Tradizioaren arabera, Santa Ageda Siziliako neska gazte ederra zen,  familia aberatsean jaioa. III. mendean bizi izan zen. Dezio enperadoreak kristauen aurka agindutako jazarpenak aprobetxatuz, senatari batek neska gazteaz gozatu nahi izan zuen. Agedak ezetz. Senatariak, mendeku hartzeko nahiaz, neska torturatzeko agindu zuen. Ikatz gorien gainera bota zuten Kataniako hirian (Sizilia, Italia).

Neska hil eta urtebetera, Etna sumendiak erupzioa egin ondoren,  Kataniako biztanleek salbatzeko eskatu omen zioten. Haren bitartekotzari esker,  sumendiaren laba hiriaren ateetan gelditu omen zen. Euskal Herrian Santa Ageda sendatzailea ere badela uste da.

Santa Ageda egunaren (otsailaren 5aren) bezperan (atzoko egunez), Euskal Herriko herri askotan, abeslari-taldeak errondan atera ziren, Santa Agedaren martirioari eta heriotzari koplak kantatzera. Aspaldiko denboran soldadutzara joan behar zuten gazteak (kintoak) ibiltzen ziren, taldeetan bilduta, aterik ate, dirua edo bazkari/merienda bat egiteko jatekoa batzekotan. Gaur egun adin askotako taldeak ibiltzen dira kantu-kantari; eskola eta ikastetxeetako ikasleak ere ateratzen dira kantatzera eta zenbait helburutarako (baita bazkari edo afari bat egiteko ere) dirua batzera.